De plataan behouden: wat komt daarbij kijken?

Om hiervoor te zorgen is Jan Wildschut van Boomadviesbureau Duifhuizen ingeschakeld. Jan is boomtechnisch adviseur van beroep. “Ik heb een bomen effect analyse uitgevoerd om te onderzoeken of de boom kan blijven staan, ondanks de bouw van het Walkwartier”, opent hij zijn verhaal. En daarover heeft hij goed nieuws: “Hij kan nog tientallen jaren mee. Misschien wel honderden!”

Boven- en ondergrondse conclusie

Bij een bomen effect analyse onderzoekt Jan onder meer wat de invloed van bouwwerkzaamheden op een boom zijn, ondergronds en bovengronds. In het geval van de plataan in de Walstraat zijn de effecten gelukkig niet zo groot. “We hebben een 3D tekening van de boom laten maken, tot op het takje nauwkeurig”, aldus Jan. “Toen we deze samenvoegden met het ontwerp van het Walkwartier, ontstond er een conflict met de gevellijn. Er moet dus wat gesnoeid worden, maar de plataan kan prima tegen deze hoeveelheid snoeiwerk.”

Eerste conclusie: bovengronds geen problemen. En onder het straatwerk? Daar was het om te beginnen zoeken naar wortels. Jan: “Bij deze boomsoort liggen de wortels sowieso in de kroonzone (het gebied tot waar de takken reiken), maar ze kunnen ook veel verder van de stam liggen. Vooral in de stad, waar de boom op zoek moet naar water en voedingsstoffen. Met een landmeter hebben de exacte maten uitgezet van de nieuwbouw en een proefsleuf gegraven. En ook hier een gunstige uitkomst: nog geen vijf procent van de beworteling gaat door de bouw verloren.”

Aandachtspunten

Het logische eindoordeel is dat de plataan zonder al te veel moeilijkheden behouden kan blijven. Maar daarmee is Jan’s adviesrapport nog niet klaar. Hij denkt ook verder vooruit. “Zo is bronbemaling een aandachtspunt tijdens de bouw, want daarbij wordt het grondwater onttrokken”, vertelt hij. “In de winter is dit geen probleem, maar in de zomer kan dit anders zijn. Het scheelt dat de plataan veel kan hebben; wat dat betreft is het de ideale stadsboom. Verder hebben we adviezen gegeven om de boom te beschermen en de vuistregel te hanteren ‘niets doen binnen de kroonprojectie plus anderhalve meter’. Ook niet graven.”

Die boom met bankjes eromheen: zo staat de plataan in kwestie in Oss bekend. Al zijn de zetels nu even weg en vervangen door een tijdelijk terras. Wat Jan betreft kunnen ze straks gewoon wel terugkeren. “Met een zwevende constructie bijvoorbeeld of een vlonder”, denkt hij praktisch. “Nu is het nog asfalt tot aan de stam, maar met een onverharde boomspiegel eromheen is de grond toegankelijk voor zuurstof en vocht. Dat is beter voor de boom.”

Nog niet monumentaal

Dat de plataan nog geen monumentale status heeft is logisch, want de boom is de tachtig jaar nog niet gepasseerd. Jan schat ‘m zo rond de veertig à vijftig. Volgens de adviseur heeft de boom wel de potentie om die eretitel te ontvangen. “Zeker als de boomspiegel er komt”, zegt hij met een knipoog én een serieuze ondertoon. “Hij is in elk geval beeldbepalend voor de omgeving… Hoe dan ook: het behoud van deze plataan is een goede zet. Bomen zijn namelijk belangrijk voor de leefbaarheid, de biodiversiteit en het stadsklimaat. Omdat ze water verdampen dragen ze, naast de schaduw die ze geven, bij aan verlaging van de temperatuur tijdens hittegolven. En hun wortelkluit houdt water vast wat weer gunstig voor de waterafvoer bij extreme regenval.”

“Zeker in een stedelijke omgeving zijn ze van belang”, benadrukt Jan tot slot. “Elk mens zou namelijk vanuit zijn woning minimaal drie bomen moeten kunnen zien voor zijn geestelijk welbevinden. Dus, momententaal of niet, waardevol is-ie altijd!”